Op het Kristalpark bevindt zich een van de grootste prehistorische sites van Noordwest-Europa, waar archeologen van de KU Leuven de voorbije jaren intensief onderzoek hebben verricht. Het meest recente en laatste veldwerk is nu succesvol afgerond. 

“We hebben nog veel te leren over de vroegste hoofdstukken van het verhaal van Vlaanderen”, zegt Vlaams minister van Onroerend Erfgoed Ben Weyts. “Elke vondst brengt ons wel iets dichter bij onze verre voorouders en hun leven. Experts kunnen zich nog jaren buigen over alles wat in Lommel werd bovengehaald. Zo kunnen we misschien zelfs internationaal een voortrekkersrol spelen in het onderzoek naar de prehistorie.” 

Tijdens de ontwikkeling van het industrieterrein Kristalpark III werd, langs de noordelijke oever van de Molse Nete, een begraven landschap in kaart gebracht dat teruggaat tot het einde van de laatste ijstijd, ongeveer 14.000 jaar geleden. Op een 9000 m² groot areaal van dit paleolandschap zijn de resten van een uitgestrekt jager-verzamelaarskamp systematisch opgegraven. De schaal en bewaringstoestand van de vindplaats en de opgraving zijn uniek voor Noordwest-Europa. 

De opgraving biedt een venster op een tijdvak waarin de mens zich geconfronteerd ziet met ingrijpende klimaatveranderingen en zich aanpast aan nieuwe leefomstandigheden. De resten die ons zullen toelaten om hun verhaal te begrijpen bestaan voornamelijk uit vuurstenen werktuigen en het productieafval ervan, fragmenten oker, verbrande (dieren)beenderen en houtskool. 

De aanpak van de archeologische opgravingen toont aan hoe economische groei – live te aanschouwen via de indrukwekkende CinerGlass bouwwerf net voorbij de herashekken – hand in hand kan gaan met diepgaand onderzoek naar het verleden van de mens. 

“Er bestaat een filmpje waarin je ziet hoe industriereus Philips in 1962 naar Lommel kwam. Dat lijkt lang geleden, maar dat is het natuurlijk niet”, zegt Bob Nijs, burgemeester van Lommel. “Daarom zijn de opgravingen op Kristalpark III van groot belang. Zo brengen we in beeld hoe het leven hier in de prehistorie eruitgezien moet hebben. Hoe het klimaat was, hoe de leefomstandigheden waren. De keuzes die we maken voor de toekomst, gaan hand in hand met onze kennis van het verleden. Stad Lommel maakt hierin graag met alle partners de juiste keuzes.” 

De afronding van deze opgraving – die bijna drieëneenhalf jaar heeft geduurd – geldt tegelijkertijd als startschot voor het onderzoek naar data die in het veld werden verzameld. “We zijn bijzonder trots op wat we de afgelopen jaren dankzij de goede samenwerking met alle partners hebben gerealiseerd, maar dit is voor ons geen sluitstuk. Het is juist het vertrekpunt voor jaren aan verder onderzoek”, zegt Bart Vanmontfort, professor archeologie aan de KU Leuven. “In totaal gaat het over bijna honderdduizend vondsten en duizenden stalen waarmee we het gedrag van de jager-verzamelaars op het einde van de laatste ijstijd in Lommel willen reconstrueren. Er staan nog veel vragen open zoals: wat was nu precies de aantrekkingskracht van deze plek in dat ijstijdlandschap voor de prehistorische mens? Of: vonden we de resten van een samenkomst van een grote groep mensen, of hebben we te maken met meerdere generaties die al dan niet volgens het ritme van de seizoenen telkens terugkwamen naar dezelfde plek?” 

Dit uitzonderlijke project is mee mogelijk gemaakt met steun van agentschap Onroerend Erfgoed voor buitensporige opgravingskosten. Op termijn zullen de archeologische vondsten bewaard worden in Archeohuis De Kolonie van Erfgoed Lommel.

Bron: Erfgoed Lommel