De waanzinnige wereld van Donald T.
Soms zou je, gewoon uit nieuwsgierigheid, een kijkje willen nemen in het hoofd van Donald Trump. Hoe functioneert zijn brein, of beter gezegd: hoe functioneert het níét? Zijn recente toespraak voor de Verenigde Naties is een mooi inkijkje.
Voor vijftien minuten ingepland, maar ruim een uur durend: een stroom van zelfverheerlijking, verzonnen cijfers en uithalen naar alles en iedereen die het waagt beleid te voeren dat niet het zijne is — inclusief de VN zelf én de Europese ‘bondgenoten’. Volgens Trump zijn VN-speeches tijdverspilling: “Holle woorden stoppen geen oorlogen, actie wel.” Hij claimde eigenhandig zeven oorlogen te hebben beëindigd en begreep niet waarom de VN hem niet gewoon om hulp had gevraagd.
Je verwacht dat - bij de voorbereiding van zijn speech - iemand van zijn staf hem influistert dat er geen sprake is van een oorlog tussen bijvoorbeeld Egypte en Ethiopië of tussen Servië en Kosovo en dat andere door hem geclaimde ‘successen’ niet hebben geleid tot vrede of dat er al veel eerder vredesbesprekingen zijn gestart. Waarschijnlijk had hij in dat geval dit soort opmerkingen toch aan de kant geschoven omdat ze niet passen in zijn beeld van de wereld. Dat een aantal van de door hem genoemde oorlogen feitelijk onjuist zijn — ach, detail. Feiten passen niet in zijn script.
Als een soort superheld, een lichtend voorbeeld, demonstreert hij ' how it is done'. Vanuit het Witte Huis strooit hij met presidentiële decreten om onwelgevallige elementen uit zijn wereldje weg te poetsen: geen enkele dwarsliggende rechter, senator, artiest, presentator, wetenschapper of 'extremistische' demonstrant tegen de genocide in Gaza ontsnapt aan zijn aandacht.
Trump schrijft zijn eigen mythologie. Met een ferme handtekening, ongevoelig voor bezwaren vanuit de rechterlijke macht, de Senaat of het Huis van Afgevaardigden, poetst hij woorden als ‘woke’ of ‘LHBTQ+’ uit het collectieve vocabulaire.
Elf miljoen mensen deporteren, ook al hebben juridische experts gewaarschuwd dat deze voorstellen illegaal zijn en in strijd met het Achtste Amendement van de Grondwet? Waarom niet. Juridisch onmogelijk? Onconstitutioneel? Kleine lettertjes die een echte superheld niet leest.
Europa moet het ondertussen doen met zijn diagnose dat klimaatbeleid en hernieuwbare energie “de grootste oplichting ooit” zijn. Fijn dat iemand ons dat even uitlegt.
Zijn Riviera-wens voor Gaza wordt in het ‘vredesplan voor het Midden-
Oosten’ stug doorgezet onder leiding van Tony Blair en een clubje miljardairs.
‘Waanzin’ is misschien het juiste woord. Afkomstig uit het vijftiende-eeuwse Duits: iemand die leeft in een waan, een ingebeelde wereld, en ongefundeerde uitspraken doet. Dat lijkt een passende omschrijving van Trumps universum. En toch: zijn woorden echoën.
Neem Giorgia Meloni, de rechts-extremistische Italiaanse premier en zelfverklaard fangirl, Bart De Wever, de ‘would-be caesar’ van Vlaanderen of Dilan Yeşilgöz, kersverse VVD-leidster, lijken de terminologie gretig over te nemen.
Zo werd ‘antifa’ ineens terroristisch genoemd. Antifa is geen organisatie of bevolkingsgroep. Daarmee wordt iedereen met een antifascistische houding bedoeld.
Met deze kwalificatie worden met terugwerkende kracht soldaten en burgers die tegen nazi-Duitsland en fascistisch Italië hebben gevochten als ‘terrorist’ weggezet. Daarmee herschrijf je de geschiedenis in één pennenstreek: soldaten en burgers die ooit tegen nazi-Duitsland of fascistisch Italië vochten: terroristen. Een prachtig geschenk aan de kleinkinderen van deze bevrijders.
Elon Musk, de voormalige vriend van Trump, doet niet voor hem onder. Nadat hij aangaf nooit uit de VS te vertrekken, antwoordde hij, op de vraag of hij dus tóch niet naar Mars zou vertrekken, doodleuk: “Mars is dan inmiddels een nieuwe staat van de VS.” Klein detail: het Ruimteverdrag van 1967 verbiedt expliciet het toe-eigenen van hemellichamen. Maar ja, verdragen zijn papier, en papier kun je verscheuren.
Soms lijkt het of ze proberen om een wereld te scheppen als die in het boek ‘1984’ dat George Orwell in de jaren direct na de Tweede Oorlog publiceerde. Geïnspireerd door het naziregime dat totale gehoorzaamheid afdwong en de brute ontmenselijking van de samenleving, waarschuwde hij met zijn boek voor een dystopische, totalitaire westerse samenleving.
Het verhaal speelt zich af in een denkbeeldige, dictatoriaal Oceanië, dat zich uitstrekt over het hele Amerikaanse continent, Groot-Brittannië, Australië en het zuiden van Afrika.
De fictieve leider ‘Big Brother’ – wellicht ook met een blond rossige kuif? – bepaalt via ‘Nieuwspraak’ de gedachtewereld van alle burgers. Kritische en onwelgevallige termen verdwijnen – met behulp van speciale ministeries - uit onze denkwereld en daarmee ook het vermogen om kritisch te denken.
Zoals Orwell het verwoordde: “Wie de taal controleert, controleert de geest”. Pogingen daartoe stuiten op verzet. Een federaal rechter heeft een wet van de staat Iowa ongrondwettig verklaard. In deze wet werden – in lijn met de uitspraken van Trump - kritische boeken, met onder andere ‘1984’, niet langer toegestaan in scholen en bibliotheken.
In de jaren dat Orwell in die tijd als verslaggever in de verschillende oorlogen werkte, merkte hij met regelmaat op dat de pers soms een dubbele agenda had en gebeurtenissen verzon.
Door het volgen van het beleid van de club rondom Trump wordt waanzin inderdaad het nieuwe normaal. En misschien is dát het echte gevaar: niet dat Trump fantaseert, maar dat wij eraan gewend raken om in zijn waan mee te leven.
Benny AHLERS